Mỹ - Cuba - một năm sau bước ngoặt lịch sử

Thứ bảy, 19/12/2015 09:18

(Cadn.com.vn) - Vẫn chưa có nhiều đột phá với Mỹ và Cuba dù đã 1 năm trôi qua kể từ khi Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Raul Castro tuyên bố bình thường hóa quan hệ, chấm dứt hơn 50 năm thù địch.

Ngày 17-12 (sáng 18-12, giờ Việt Nam), đánh dấu kỷ niệm 1 năm ngày hai cựu thù Mỹ và Cuba tuyên bố nối lại quan hệ.

Trong bài phát biểu tại lễ kỷ niệm, Tổng thống Obama cho rằng, La Havana và Washington đạt một số tiến bộ song thừa nhận, “vẫn còn một chặng đường dài”. 12 hạ nghị sĩ Mỹ thuộc cả hai đảng Dân Chủ và Cộng hòa hôm 16-12 đã tuyên bố thành lập “nhóm làm việc về vấn đề Cuba”, nhằm thúc đẩy quá trình bình thường hóa quan hệ giữa hai nước.

Tổng thống Barack Obama (phải) và Chủ tịch Raul Castro nhất trí bình thường hóa
quan hệ song phương vào tháng 12-2014. Ảnh: AFP

VẪN CÒN NHIỀU KHÁC BIỆT

Tổng thống Obama cho rằng, Mỹ-Cuba vẫn còn nhiều khác biệt nhưng lạc quan nhấn mạnh, không có thay đổi nào chỉ diễn ra “một sớm một chiều”.

“Thay đổi không thể diễn ra một sớm một chiều và bình thường hóa quan hệ sẽ là chặng đường dài... Nhưng 12 tháng qua đã nhắc nhở chúng ta về tiến triển có thể đạt được khi 2 nước hướng đến tương lai tốt đẹp hơn”, nhà lãnh đạo Mỹ tuyên bố. Cũng trong bài phát biểu, ông Obama nhắc lại lời kêu gọi Quốc hội dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế áp đặt hơn nửa thế kỷ qua đối với Cuba. “Quốc hội Mỹ có thể giúp người dân Cuba có cuộc sống tốt đẹp hơn bằng cách dỡ bỏ lệnh trừng phạt vốn là di sản của một chính sách thất bại”, ông chủ Nhà Trắng nêu rõ.

Tổng thống Obama cũng bảo vệ quyết định chấm dứt chính sách bao vây cô lập Cuba, hành động bị phe Cộng hòa và một số nghị sĩ Dân chủ Mỹ kịch liệt phản đối.

VẪN CÒN CHẶNG ĐƯỜNG DÀI

Mỹ-Cuba đã đạt được một số tiến triển trong 1 năm qua. Trong động thái mới nhất rất được hoan nghênh, cả hai nước hôm 17-12 đạt thỏa thuận thiết lập dịch vụ hàng không thương mại song phương. Đây được xem là thỏa thuận thương mại lớn nhất giữa hai nước kể từ khi tiến trình bình thường hóa quan hệ được khởi động 1 năm trước.

Theo tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ, thỏa thuận này sẽ mở đường cho các hãng hàng không Mỹ bán vé các chuyến bay tới Cuba trực tiếp trên trang chủ, đồng thời tạo thuận lợi hơn cho hoạt động đi lại giữa hai bên. Hiện tại, các hãng hàng không Mỹ có khoảng hơn 20 chuyến bay mỗi tuần đến Cuba song chỉ dưới dạng đặt hàng, tức không phải là các chuyến bay thương mại và vé không được bán trực tiếp cho khách hàng mà chỉ cho những người thuộc diện 12 hạng công dân Mỹ được phép thăm Cuba (theo quy định của Mỹ).

Tuy nhiên, đúng như lời Tổng thống Obama nói, cả Mỹ và Cuba vẫn còn đi một chặng đường dài trước khi tiến đến bình thường hóa quan hệ hoàn toàn. Trên thực tế, lệnh cấm vận kinh tế mà Washington nhắm vào La Havana trong hơn 50 năm qua vẫn còn đó, trong bối cảnh Quốc hội Mỹ vẫn kiên quyết phản đối dỡ bỏ. Thách thức chồng thách thức khi đây lại là điều kiện tiên quyết mà Cuba đòi hỏi để hai nước hoàn toàn bình thường hóa quan hệ. Nhưng không chỉ có lệnh cấm vận. Tình trạng nhà tù quân sự Mỹ tại vịnh Guantanamo của Cuba cũng như việc giải quyết các vụ kiện tài sản giữa hai bên, vốn bùng nổ kể từ sau Cuộc cách mạng Cuba, cũng là vật cản lớn trên con đường đi lần này.

Việc bình thường hóa quan hệ với Cuba được đánh giá là di sản để đời của Tổng thống Obama (cùng với thỏa thuận hạt nhân Iran). Tổng thống Obama mới đây ra tuyên bố để ngỏ khả năng đến thăm Cuba vào năm 2016 trước khi kết thúc nhiệm kỳ tổng thống vào tháng 1-2017, trong động thái hoàn thiện “di sản La Havana”. Tuy nhiên, khó khăn đặt ra là những di sản này đều đang bị chặn tại cửa Quốc hội – hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát.

Khả Anh